اختلال دوقطبی یک بیماری قابل درمان است. برای درمان این بیماری معمولا از ترکیبی از داروها، رواندرمانی و راههای خودمدیریتی استفاده میشود.
داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال دوقطبی عبارتند از:
- داروهای تثبیتکننده خلق، که باعث کاهش نوسانات خلق و خو میشوند. مثلا لیتیم، والپروات، کاربامازپین و لاموتریژین.
- داروهای ضدافسردگی، که باعث بهبود علائم افسردگی میشوند. مثلا فلوکستین، سرترالین و بوپروپیون.
- داروهای ضدشیدایی یا ضد روانگردان، که باعث کنترل علائم شیدایی یا مانیا میشوند. مثلا الانزاپین، ریسپریدون، کوئتیاپین و آریپیپرازول.
رواندرمانی ها نقش مهمی در درمان اختلال دوقطبی دارند. این درمانها به فرد کمک میکنند تا:
- علائم و عوامل خطر بروز بحران را شناسایی کند
- راههای مقابله با استرس، اضطراب و افسردگی را یاد بگیرد
- رابطه سالم با خود و دیگران را احیا و تقویت کند
- برنامه منظم و سالم برای خوردن، خوابیدن و فعالیت داشته باشد
- از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کند
- به درمان داروئی پایبند باشد.
رواندرمانی های مختلف بسته به نوع و شدت اختلال دوقطبی قابل اجرا هستند. بعضی از این درمانها عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT)، که به فرد کمک میکند تا با تغییر الگوهای فکر و رفتار ناسالم، خلق و خو خود را بهبود بخشد.
- درمان شناخت هسته (CCT)، که به فرد کمک میکند تا با شناسایی هسته های شخصیت خود و نحوه تأثیر آنها بر خلق و خو، به تعادل روانی برسد.
- درمان مبتنی بر ذهنآگاهی (MBCT)، که به فرد کمک میکند تا با توجه به حال حاضر و قبول وجود علائم بدون انتقاد و قضاوت، از تکرار بحرانها جلوگیری کند.
- درمان مشارکت خانواده (FFT)، که به فرد و خانواده اش کمک میکند تا با افزایش دانش در مورد اختلال دوقطبی، حمایت و هماهنگی را افزایش دهند.
- درمان گروهی، که به فرد کمک میکند تا با اشتراک گذاری تجربیات و یادگیری از دیگران، احساس تنهایی و عزلت را کاهش دهد.
خودمدیریتی نیز یک روش درمانی است که فرد میتواند با استفاده از منابع مختلف مثل کتابها، نرمافزارها، سایتها و جلسات آموزشی، خود را در مورد اختلال دوقطبی آگاه کند و راههای مقابله با آن را یاد بگیرد. خودمدیریتی به فرد کمک میکند تا:
- علائم و عوامل خطر بروز بحران را شناسایی و ثبت کند
- برنامه منظم و سالم برای خوردن، خوابیدن و فعالیت داشته باشد
- استراتژی های مقابله با استرس، اضطراب و افسردگی را پیدا کند
- به درمان داروئی پایبند باشد
- حمایت و مشارکت خانواده و دوستان را جستجو کند
- به خود مراقبتی توجه کند.
علاوه بر این روشهای درمانی، بعضی از درمانهای مکمل نظیر درمان با الکتروشوک (ECT)، تحریک مغناطیسی ترانسکرانیال (TMS)، درمان گیاهی، زالپلاسترون (VNS)، تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و چیدمان نور هم ممکن است به درمان اختلال دوقطبی کمک کنند. البته قبل از استفاده از هر گونه درمان مکمل، باید با پزشک مشورت شود.